مقررات وآیین نامه دوره های آموزش فوق تخصصی پزشکی

کلیات

ماده 1– هدف :

هدف از برقراری دوره های فوق تخصصی پزشکی , تربیت پزشک فوق تخصصی مورد نیاز کشور , به منظور ارتقاء سطح علمی آموزش پزشکی , پژوهش و خدمات پزشکی و نیزدستیابی به آخرین یافته های علمی پزشکی می باشد.

ماده 2 – تعریف دوره :

دوره فوق تخصصی پزشکی بالینی , بالاترین مقطع تحصیلات دانشگاهی پزشکی است . متقاضیان واجد شرایط پس از موفقیت در آزمون پذیرش دستیار (کتبی و شفاهی) و گذراندن دوره آموزش علمی و عملی مصوب , در یکی از مراکز مورد تأیید وزارت بهداشت , درمان و آموزش پزشکی با دفاع و تأیید رساله و موفقیت در آزمون نهایی به اخذ دانشنامه فوق تخصصی نایل می گردند.

ماده 3 – تعریف دستیار :

دستیار فوق تخصصی به فردی اطلاق می شود که با داشتن مدرک دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز یا گواهی قبولی آن و پذیرش در آزمون ورودی , با رعایت کلیه مفاد این آیین نامه در مدت زمان مصوب به آموزش های نظری , کسب مهارت های عملی و فعالیت های پژوهشی بپردازد.

شرایط پذیرش دستیار

الف – شرایط عمومی

ماده 4 – شرایط پذیرش دستیار در رشته های فوق تخصصی بالینی :

1-4 -شرکت و قبولی در آزمون پذیرش دستیار

2-4 -تأیید صلاحیت عمومی طبق ضوابط شورای عالی انقلاب فرهنگی

تبصره :اعضاء هیأت علمی رسمی (قطعی یا آزمایشی) برای تحصیل در دوره های فوق تخصصی نیاز به گزینش عمومی مجدد ندارند.

3-4 -داشتن مدرک دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز و یا گواهی قبولی آن از دانشگاه ها یا مراکز مورد تأیید وزارت بهداشت , درمان و آموزش پزشکی.

4-4 -داشتن برگ پایان خدمت نظام وظیفه یا معافی برای آقایان.

تبصره 1: کلمه معافی به مفهوم معافیت دائم می باشد و داوطلبان دارای معافیت موقت پزشکی و یا وکالت با مسولیت خود می توانند در پذیرش دستیار شرکت نمایند . بدیهی است در صورت فراخوانده شدن به انجام خدمت وظیفه این وزارتخانه هیچ گونه تعهدی برای ترخیص آنان به عهده نخواهد داشت.

تبصره 2: داوطلبانی که در حال انجام خدمات قانونی شامل خدمت وظیفه عمومی یا پیام آوران بهداشت می باشند در صورت ارائه گواهی مبنی بر این که مدت سربازی آنان تا تاریخ 31 شهریور ماه سال بعد به اتمام می رسد مجاز به شرکت در آزمون پذیرش دستیار خواهند بود.

تبصره 3: آن دسته از متقاضیانی که به عنوان ماده یک قانون نحوه تامین اعضا هیأت علمی مشمول انجام خدمت وظیفه در دانشگاه های علوم پزشکی می باشند در صورت موافقت دانشگاه محل خدمت و ارائه گواهی مبنی بر اینکه تا تاریخ 31 شهریور ماه سال بعد معادل طول مدت خدمت سربازی مصوب ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح را (در حال حاضر 11 تا 21 ماه) خواهند گذراند , می توانند به طور مشروط در آزمون شرکت نمایند و در صورت قبولی و نداشتن منع قانونی از نظر اداره نظام وظیفه , طبق مقررات شروع به آموزش نمایند.

تبصره 4 : از میان حایزین رتبه های آزمون دانشنامه تخصصی. هر رشته پیش نیاز در هر سال تحصیلی ، معادل 2 برابر تعداد رشته های فوق تخصصی آن رشته پیش نیاز در صورتی که مشمول خدمت وظیفه عمومی باشند با رعایت سایر شرایط مندرج در آیین نامه می توانند به صورت مشروط در آزمون پذیرش دستیار ثبت نام و شرکت نمایند و در صورت قبولی با استفاده از قانون نحوه تامین هیات علمی و قانون اجازه ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی بالاتر به مشمول این قانون ، تا 31شهریور ماه سال بعد از خدمت ترخیص شده و شروع به آموزش نمایند. انتخاب رشته این افراد در هنگام ثبت نام بر اساس رتبه آزمون دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز و تا سقف حداکثر  2 نفر در هر رشته فوق تخصصی می باشد. به عنوان مثال در رشته داخلی که تعداد رشته های فوق تخصصی وابسته به آن هفت رشته میباشد به نفرات اول تا چهاردهم آزمون دانشنامه تخصصی رشته داخلی در صورتی که مشمول خدمت وظیفه عمومی باشند اجازه داده میشود در صورت دارا بودن سایر شرایط آیین نامه و حداکثر 2 نفر در هر رشته فوق تخصصی در آزمون پذیرش دستیار شرکت نمایند. 

5-4 -داشتن شرط سنی :

هرداوطلب می تواند حداکثر تا سن مجاز ورود به دوره دستیاری (برای اعضا هیأت علمی رسمی قطعی یا آزمایشی 45 سوال تمام و سایر داوطلبان 42 سوال تمام تا پایان شهریورماه سال بعد) بدون محدودیت دفعات در آزمون پذیرش دستیار شرکت نماید.

6-4 -نداشتن نقص عضو موثر حرفه ای بر حسب رشته , دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی موظف است با همکاری هیأت های ممتحنه , نقص عضو موثر حرفه ای را بر حسب رشته تنظیم و اعتم نماید.

7-4 -عدم اشتغال به تحصیل در یکی از رشته های فوق تخصصی پزشکی و دوره های تکمیلی تخصصی (فلوشیپ) و Ph.D.

تبصره : دارندگان مدرک دانشنامه فوق تخصصی و قبول شدگان آزمون نهایی فوق تخصصی در یکی از رشته های پزشکی مجاز به شرکت در آزمون پذیرش دستیار نمی باشند.

ب- شرایط اختصاصی:

ماده 5 : معادل 20 % از کل ظرفیت پذیرش هر رشته در آزمون پذیرش دستیار به مشمولین قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی که حداقل 80 %نمره آخرین نفر اعلام شده به آزمون شفاهی برابر ظرفیت را کسب نمایند، اختصاص می یابد.

تبصره 1: متقاضیان استفاده از سهمیه رزمندگان در کلیه مراحل امتحان کتبی و شفاهی واعلام نتیجه به عنوان سهمیه رزمنده منظور می شود بدین معنا که متقاضیان در صورت احراز هر رتبه از آزمون کتبی هنگام معرفی به شفاهی به عنوان رزمنده دیده خواهند شد.

تبصره 2: در رشته هایی که ظرفیت پذیرش کمتر از 5 نفر می باشد سهمیه مذکور قابل اعمال نیست.

ماده 6 : اعضا هیأت علمی رسمی (قطعی یا آزمایشی) دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی , درمانی و نیز داوطلبانی که با استفاده از شرایط تبصره 4 بند 4-4 قصد ورود به دوره های فوق تخصصی را دارند می بایست هنگام ثبت نام یکی از مدارک مستند ذیل را حسب مورد ارائه نمایند:

الف – حکم استادیاری رسمی (قطعی یا آزمایشی) و اعتم نیاز دانشگاه محل خدمت

ب- گواهی رتبه در آزمون دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز بوه تأیید دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی

ماده 7 : داوطلبان مشغول خدمت در یکی از وزارتخانه ها, سازمانها و نهادها در هنگام ثبت نام موظف به ارائه معرفی نامه از سازمان ذیربط مبنی برموافقت با مأموریت آموزشی خود می باشند.

ج-آزمون پذیرش دستیار

ماده 8 : آزمون پذیرش دستیار به صورت متمرکز در همه رشته ها و در اسفندماه هر سال توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی برگزار می شود.

ماده 9 : هر داوطلب می تواند با توجه به رشته تخصصی پیش نیاز و ظرفیت های تعیین شده , یکی از رشته های فوق تخصصی را انتخاب و در آزمون پذیرش دستیار شرکت نماید.

جدول رشته های تخصصی پیش نیاز و رشته های فوق تخصصی وابسته

رشته تخصصی پیش نیاز	رشته های فوق تخصصی
داخلی	کلیه بالغین
	بیماریهای قلب و عروق
	روماتولوژی
	خو و سرطا بالغین
	غدد درون ریز و متابولیسم
	بیماری های ریه
	گوارش
اطفال	کلیه اطفال
	قلب اطفال
	عفونی اطفال
	اعصاب اطفال
	خون و سرطان اطفال
	نوزادان
	گوارش اطفال
	ایمونولوژی و آلرژی اطفال
	غدد اطفال
جراحی عمومی	جراحی اطفال
	جراحی قفسه صدری
	جراحی قلب و عروق
	جراحی پلاستیک , ترمیمی و سوختگی
روانپزشکی	روانپزشکی اطفال

 ماده 10 : ثبت نام آزمون پذیرش دستیار در مدت زمان اعلام شده توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی از طریق دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام می شود .

تبصره :ثبت نام از داوطلبان مشمول تبصره 4 بند 4-4 به صورت متمرکز در دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی انجام می گیرد.

1-10 -مبلغ ثبت نام برای شرکت در آزمون پذیرش دستیار یکصد و پنجاه هزار ریال (222/152 ریال) می باشد.

ماده 11 : پس از ثبت نام و انتخاب رشته , تغییر رشته به هیچ عنوان مجاز نمی باشد.

ماده 12 : آزمون پذیرش دستیار فوق تخصصی در کلیه رشته ها به صورت کتبی و شفاهی می باشد, آزمون کتبی دارای حداقل 122 سوال چند گزینه ای بوده و داوطلبان بر حسب اولویت نمره به میزان دوبرابر ظرفیت هر رشته به آزمون شفاهی معرفی می شوند.

1-12 -چنانچه در آزمون کتبی یا شفاهی , داوطلبین نمرات مشابه کسب نمایند اولویت با اعضا هیأت علمی دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور می باشد.

2-12 -در مرحله آزمون شفاهی , قبول شدگان نهایی آزمون پذیرش دستیار فوق تخصصی حداکثر تا ظرفیت هررشته برگزیده می شوند . اسامی پذیرفته شدگان مشمول خدمات قانونی برای ترخیص به معاونت درمان , دانشگاه یا سازمان محل خدمت اعلام می شود.

ماده 13 : محل آموزش بر اساس اولویت نمره کسب شده کتبی , توسط داوطلب انتخاب می گردد.

تبصره :در صورت یکسان بودن نمره آزمون کتبی , اولویت انتخاب محل با داوطلبان عضو هیأت علمی دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ، درمانی کشور خواهد بود .در مورد داوطلبان آزاد یا اعضا هیأت علمی با نمرات برابر، نمره نهایی آزمون دانشنامه تخصصی [3/ (دو برابر کتبی+ شفاهی) ] ملاک عمل قرار خواهد گرفت. در صورتی که در یک دوره نتیجه آزمون شفاهی با صورت قبول یا مردود اعلام شده باشد، نمره آزمون کتبی ملاک عمل قرار خواهد گرفت.

 دوره آموزشی

الف – ثبت نام پذیرفته شدگان

ماده 14: دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ، درمانی موظفند حداکثر تا پانزدهم شهریور ماه هر سال نسبت به ثبت نام پذیرفته شدگان آزمون پذیرش دستیار اقدام نمایند.

1-14 -دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ، درمانی موظفند اسامی پذیرفته شدگانی را که در موعد مقرر ثبت نام ننموده و یا در مهرماه سال تحصیلی شروع دوره انصراف دهند حداکثر تا دهم آبان ماه به دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی اعلام نمایند.

2-14 -دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی حداکثر تا پانزدهم آبان ماه هر سال تحصیلی نسبت به معرفی جایگزین افراد مشمول بند 1-14 و نیز افرادی که صلاحیت عمومی آنان مورد تأیید قرار نگرفته اقدام می نماید.

توضیح :به ازای هر فرد منصرف شده حداکثر 3 نفر به دانشگاه محل تحصیل معرفی خواهد شد که بر حسب اولویت نمره تا تاریخ معین شده اقدام به ثبت نام نمایند.

3-14 -تصمیم گیری در مورد ارزش قبولی علمی و شروع به تحصیل پذیرفته شدگانی که صلاحیت عمومی آنان پس از پایان مهرماه هر سال تحصیلی توسط هیأت مرکزی گزینش دانشجو مورد تأیید قرار می گیرد با رعایت مفاد ماده 16 به عهده هیأت ممتحنه رشته مربوطه می باشد.

تبصره 1: ثبت نام اولیه فردی که تأیید صلاحیت مجدد شده موجه تلقی شده و زمان شروع به آموزش وی با نظر هیأت ممتحنه رشته مربوطه تعیین می گردد.

تبصره 2: افزایش ظرفیت ناشی از شروع آموزش فردی که تأیید صلاحیت مجدد شده بلامانع است.

4-14 -کسانی که در مراکز آموزشی یا بهداشتی درمانی مسلولیت اداری و اجرایی دارند ، نمی توانند به طور همزمان به تحصیل بپردازند.

5-14 -ارزش قبولی علمی پذیرفته شدگانی که بنا به تأیید وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی عهده دار مسلولیت یا مأموریت اداری می شوند حداکثر به مدت یک سال از شروع سال تحصیلی پذیرش شده (اول مهرماه) با رعایت مفاد ماده 16 محفوظ می باشد.

ب- تعهدات

ماده 15 : ثبت نام پذیرفته شدگان منوط به ارائه تعهد نامه محضری به میزان دو برابر مدت آموزش می باشد.

1-15 -اخذ تعهد برای داوطلبان آزاد (به صورت عام و خاص) و تعیین محل خدمت، هر سه سال یک بار با پیشنهاد هیات های ممتحنه تهیه می شود و پس از موافقت معاونت آموزشی یا درمانی (حسب مورد) اعمال خواهد شد.منظور از تعهد خاص دراین آیین نامه تعهد همراه با تعیین محل خدمتی در ابتدای آموزش می باشد.اولویت انتخاب نوع تعهد و محل خدمت بر اساس نمره آزمون کتبی پذیرش دستیار فوق تخصصی می باشد. و در صورت یکسان بودن نمره آزمون فوق طبق تبصره مواده 13 عمل خواهد شد.داوطلبانی که تعهد عام سپرده اند می توانند با موافقت معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و پرداخت شهریه و کلیه هزینه های تحصیلی برابر مقررات از انجام تعهد خدمتی معاف می شوند. 

2-15 -اخذ تعهد از دستیاران به نحوی است که در صورت اضافه شدن به تعهدات قبلی، در مجموع از 12 سال تجاوز ننماید.

3-15 -مستخدمین دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی ملزم به سپردن تعهد محضری به میزان دو برابر مدت آموزش به دانشگاه محل استخدام می باشند.

4-15 -مستخدمین مشمول ماده 7 این آیین نامه ملزم به سپردن تعهد به محل استخدام خود هستند و سازمان مربوطه موظف به پرداخت شهریه و کلیه هزینه های تحصیلی برابر ضوابط وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی می باشد.

ج- شروع دوره

ماده 16 :کلیه پذیرفته شدگان آزمون دستیاری فوق تخصصی موظافند پس از انجام ثبت نام ، دوره دستیاری خود را از اول مهرماه سال تحصیلی شروع نمایند.

تبصره :مهلت شروع به آموزش افراد جایگزین حداکثر تا پانزدهم آذرماه می باشد.

د -آموزش دوره دستیاری (فوق تخصصی)

ماده 17 :آموزش دوره دستیاری بر مبنای برنامه و محتوای آموزشی هر رشته فوق تخصصی که توسط هیأت ممتحنه همان رشته پیشنهاد می گردد، پس از تصویب شورای آموزش پزشکی و تخصصی قابل اجرا است.

17-1-طول دوره رشته های دستیاری فوق تخصصی 24 تا 36 ماه کامل است که بنا به پیشنهاد هیأت ممتحنه بر حسب برنامه آموزشی رشته مربوطه توسط شورای آموزشی پزشکی و تخصصی تعیین می شود.

17-2-دستیاران موظافند وظایف آموزشی، پژوهشی ودرمانی ، اعم از آموزشهای دوره های پایین تر، برگزاری کلاس های نظری، کارآموزی های بیمارستانی و درمانگاهی و کشیک را مطابق برنامه گروه آموزشی مربوطه انجام دهند.

17-3- خدمت دستیار به طور تمام وقت (حداقل از ساعات 8 صبح لغایت 16 ) و بر اساس برنامه گروه آموزشی می باشد. دستیاران در طول دوره آموزش حق هیچ گونه اشتغال خارج از برنامه گروه آموزشی مربوطه از جمله طبابت در مطب را ندارند.
تبصره :اشتغال دستیاران در رشته مربوطه در کلینیک ویژه ، به شرط موافقت بخش آموزش دهنده حداکثر دو روزه در هفته بلامانع است و پرداخت حق الزحمه این گروه از دستیاران برابر مقررات کلینیک ویژه می باشد.